متاورس (Metaverse) چیست و چرا اهمیت دارد؟(بخش اول)

دنیای تکنولوژی، یک دنیای توقف‌ناپذیر است؛ اگرچه تا چندین سال قبل، تکنولوژی به کندی پیش می‌رفت، اما چند سالی است که شاهد سرعت گرفتن آن شده‌ایم. هر روزه اطلاعات جدید و اصطلاحات جدیدی را می‌شنویم که همگی قصد دارند تا جلوه دیگری از تکنولوژی را به ما نشان دهند. در این بین، مفهوم «متاورس» می‌خواهد نهایت این پیشرفت را محقق کند. احتمالاً شما نیز در مورد متاورس چیزهایی شنیده‌ باشید، اما درک دقیق‌تر این مفهوم به بررسی بیشتری نیاز دارد. در ادامه قصد داریم تا ضمن تعریف Metaverse، به بررسی اظهار نظرها، پیش‌نمایش‌ها، ویژگی‌ها و دیگر رویکردهای مربوط به این مفهوم بپردازیم.

اگر شما نیز کنجکاو هستید تا بدانید که متاورس چیست و با تحقق آن، قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ حتماً با ما همراه شوید. پرداختن به موضوع متاورس،‌ یک ماجراجویی هیجان‌انگیز خواهد بود.

متاورس چیست؟

متاورس «Metaverse» از ترکیب خلاقانه‌ی دو واژه‌ی متا «Meta» به معنی «فراتر» و یونیورس «Universe» به معنای «جهان یا گیتی» ایجاد شده است. بنابراین در یک معنای اصطلاحی می‌توان متاورس را «جهان برتر» یا «برتر از جهان» نیز در نظر گرفت. به‌هرحال متاورس قرار است ویژگی‌های بیشتری را به دنیای فیزیکی ما اضافه کند. در یک تعریف کلی برای «متاورس چیست؟» می‌توانیم بگوییم که متاورس یک دنیای سه‌بعدی است که یک جهان تمام دیجیتالی را با دنیای فیزیکی ما ترکیب می‌کند. در این دنیا، افراد می‌توانند به هرآنچه که نیاز دارند، دسترسی داشته باشند؛ از جمله این موارد می‌توان به اطلاعات اشاره کرد. اگر توجه کنید، اطلاعات در حال حاضر در بستر وب پراکنده هستند اما متاورس قرار است، تمام اطلاعات را به‌صورت یکپارچه دربیاورد تا در کسری از ثانیه بتوان به تمام آن دسترسی داشت. این فقط یکی از جنبه‌های مهم متاورس است. در ادامه به قابلیت‌های بیشتری از آن پی خواهیم برد.

واقعیت مجازی «VR» در متاورس

واقعیت مجازی «Virtual Reality» که به اختصار به آن «VR» گفته می‌شود، به یک دنیای دیجیتالی اشاره دارد که کاربر می‌تواند به آن ورود کرده و با اشیاء و اتفاقات موجود در آن ارتباط برقرار کند. این مهم در حال حاضر به کمک عینک‌های واقعیت مجازی ممکن است. احتمالاً شما نیز عینک‌های واقعیت مجازی را بر سرتان قرار داده‌اید. اگر این تجربه را داشته باشید، می‌دانید که پس از بر سر گذاشتن عینک VR، با حرکات سر، گردن و دیگر اعضای بدن خود می‌توانید محیط بازی را کنترل نمایید. در واقع شما به واسطه‌ی یک عینک مخصوص، وارد یک دنیای دیجیتالی می‌شوید و می‌توانید در این دنیا تجربیات متفاوتی داشته باشید.

واقعیت افزوده «AR» در متاورس

واقعیت افزوده «Augmented Reality» که به اختصار به آن «AR» هم گفته می‌شود، در کنار واقعیت افزوده «VR» می‌تواند دیگر ابزار تحقق متاورس باشد. واقعیت افزوده، همان‌طور که از نام آن هم پیداست، ماهیت اضافه کنندگی دارد. یعنی چیزی را به دنیای ما اضافه می‌کند. این چیز می‌تواند یک کاراکتر یا یک شی‌ء دیجیتالی باشد. حتماً شما هم فیلم‌های ژانر لایو اکشن «Live-Action» را دیده‌اید. فیلم‌هایی مانند گارفیلد «Garfild»، دامبو «Dumbo»، سونیت خارپشت «Sonic the Hedgehog»، آلیس در سرزمین عجایب «Alice in Wonderland»، مالیفیسنت «Maleficent» و… که در آن‌ها شخصیت‌های واقعی با شخصیت‌های غیرواقعی مانند حیوانات یا حتی شخصیت‌های کارتونی به بازی پرداخته‌اند. اگرچه مفهوم لایواکشن با مفهوم واقعیت افزوده تفاوت دارد، اما برای درک بهتر AR، این ژانر بسیار کمک کننده است. چراکه در واقعیت افزوده، تجربیات دیجیتالی، مانند این فیلم‌ها، بدون هیچ واسطه‌ای به دنیای فیزیکی ما اضافه می‌شوند و ما با آن‌ها تعامل برقرار می‌کنیم!

واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، نقش کلیدی در متاورس دارند. با این حال برای اینکه بهتر بدانیم متاورس چیست، به پیش‌نمایش‌هایی از آن خواهیم پرداخت.

پیش‌نمایش‌های موجود درباره دنیای متاورس

پیش‌نمایش‌های بسیاری در مورد متاورس وجود دارد. در واقع هرکس متاورس را به شیوه متفاوتی برای خود به تصویر می‌کشد. اما به‌صورت کلی، همگی به یک دنیای پویاتر اشاره دارند که در آن، دسترسی به هر امکانی به سهولت صورت می‌گیرد. با بررسی پیش‌نمایش‌های زیر می‌توان دید واضح‌تری نسبت به متاورس داشت:

• متاورس آموزشی

شاید بتوان بهترین و سودمندترین رویکرد Metaverse را در رابطه با آموزش معنا کرد. در حال حاضر برای کسب تخصص در یک حیطه خاص، باید چند هزار ساعت آموزش حرفه‌ای گذرانده شود. این آموزش‌ها پراکنده هستند. کلاس‌های آنلاین، کلاس‌های حضوری، کتاب‌ها، جزوات، آزمایشات و همگی در بسترهایی جدا از هم ارائه شده‌اند. حالا تصور کنید در دنیای متاورس بخواهیم برای یک زمینه خاص آموزش ببینیم. آن‌گاه دیگر نیازی نیست برای بهره‌گیری از دانش اساتید برتر به مکان‌های دور سفر کنیم، کتاب‌های قطور را مطالعه کرده و صدها ساعت فیلم آموزشی ببینیم. در متاورس، همه آموزش‌ها با یک ساختار یکپارچه، دسته‌بندی شده و به‌صورت مرحله‌ای در اختیار ما قرار می‌گیرند؛ به‌طوری‌که در زمان سریع‌تری به برترین سطح تخصصی که می‌خواهیم، دست پیدا می‌کنیم!

• متاورس سرگرمی

شاید بسیاری از سرگرمی‌ها باشند که در برهه‌هایی از زمان یا در موقعیت‌های مکانی خاص به آن‌ها دسترسی نداشته باشیم. برای مثال، اشخاصی که در مناطق استوایی زندگی می‌کنند، نمی‌توانند در محل زندگی خود، ورزش‌ها یا تفریحات زمستانی را داشته باشند. مگر اینکه به یک کشور سردسیر سفر کنند. در متاورس همه‌چیز در هر زمان و مکانی ممکن است. اگر شما در یک شهر گرم زندگی می‌کنید و دل‌تان اسکی می‌خواهد، خب در متاورس تا دلتان بخواهد می‌توانید اسکی بازی کنید. شاید این یک تجربه مجازی باشد، اما آن‌چنان باکیفیت خواهد بود که شما حقیقتاً هیجان و لذت آن را حس خواهید کرد!

• متاورس موسیقی

آهنگ‌های مورد علاقه‌مان را می‌توانیم دانلود کرده و روی گوشی‌هایمان داشته باشیم. می‌توانیم در کنسرت‌های حضوری یا آنلاین شرکت کنیم. اما ممکن است نتوانیم به‌موقع به کنسرت‌های موردعلاقه خود برسیم. کنسرت‌های آنلاین هم به اندازه کنسرت‌های واقعی لذت‌بخش نیستند. در متاورس این محدودیت‌ها وجود ندارد. شما می‌توانید بدون اینکه از خانه خارج شوید، در هر کنسرتی که دل‌تان می‌خواهد شرکت نمایید. همراه دوستانتان برقصید و خوش بگذرانید. این می‌تواند یک تجربه واقعیت مجازی یا یک واقعیت افزوده باشد. یا حتی شما می‌توانید به کمک آواتار «Avatar» یعنی یک نسخه شبیه‌سازی شده از خودتان، در رویدادهایی از این دست شرکت کنید.

• متاورس کنفرانس

کنفرانس‌ها نیز مانند کنسرت‌ها می‌توانند به‌صورت حضوری یا آنلاین برگزار شوند. اما محدودیت‌های حضور فیزیکی و حضور آنلاین در ویدئو کنفرانس‌ها نیز وجود دارد. بنابراین می‌توان به یک تجربه برتر در رابطه با برگزاری چنین رویدادهایی در متاورس فکر کرد. به‌طوری‌که آواتار افراد در جلسات حاضر می‌شوند و یک تجربه ملموس را رقم می‌زنند. آواتارها می‌توانند سرشان را برگردانند و به همکاران خود نگاه کنند؛ می‌توانند اظهار نظر کرده و نظرات دیگران را به چالش بکشند. همه این کارها را خود شما انجام می‌دهید، بدون اینکه مجبور باشید برای حضورتان در کنفرانس، مسیری را طی کنید یا به اسکایپ و دیگر رسانه‌های بصری متصل باشید!

• متاورس خرید

بیشتر اوقات نمی‌توان به کیفیت جنس اقلام در فروشگاه‌های آنلاین پی برد. گاهی اندازه لباس‌ها در خرید‌های آنلاین اشتباه از آب درمی‌آیند. در خریدهای فیزیکی نیز نمی‌توانیم تنوع بالایی داشته باشیم. در متاورس هیچ کدام از این محدودیت‌ها جود ندارند. شما می‌توانید تمام اقلام موردنظر خود را برای خرید لمس کنید، جنس آن‌ها را بسنجید و بعد از اطمینان یافتن، خرید کنید. تمام طیف محصولی که شما خواستار آن باشید، به صورت یک‌جا در متاورس برای شما آماده خواهند شد.

این پیش‌نمایش‌ها را می‌توان برای هر تجربه دیگری در متاورس نیز در نظر گرفت. شاید شما پیش‌نمایش‌های خلاقانه‌تری هم در این مورد داشته باشید.

رابطه بازی‌ها و متاورس چیست؟

تجربه بازی‌های ویدئویی، تجربه‌ای بسیار نزدیک به متاورس است. در حال حاضر نیز، این بازی‌ها هستند که برای تحقق Metaverse دست پیش گرفته‌اند. صنعت بازی‌سازی به‌شدت متحول شده است. امروزه دیگر صرفاً برای سرگرمی نمی‌توان بازی کرد. بلکه با بازی کردن می‌توان امتیاز و توکن‌های دیجیتالی بدست آورد. بازی‌های مدرن، ماهیت «Play-to-Earn» به معنای «بازی کن تا دریافت کنی!» دارند. یعنی در جریان بازی می‌توان توکن‌های NFT (توکن‌های غیرقابل تعویض که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم) را کسب نمایند. ارزش این توکن‌ها  مانند دیگر ارزها دچار نوسان می‌شوند. بنابراین تجربه مبادلات مالی غیرفیزیکی در تجربه بازی‌ها بسیار واضح است. در واقع دقیقاً همان چیزی که در برخی از بازی‌های مشهور ویدئویی مانند فورت‌نایت «Fortnite» وجود دارد،‌ می‌تواند همان متاورس باشد.

چرا متاورس تبدیل به یک مسئله‌ی مهم شده است؟

متاورس خیلی وقت است که در ذهن انسان به‌وجود آمده است. چراکه ذهن انسان همیشه در ایده‌پردازی، جلوتر از تجربیات حقیقی است. به‌طوری‌که تمام امکاناتی که امروز داریم، روزی تنها یک ایده در ذهن بوده‌اند. حتی صندلی، خودکار، جاروبرقی، خودرو، کامیپوتر، گوشی و هرآنچه را که تصورش را بکنید، ابتدا یک ایده ذهنی بوده است.متاورس نیز به همین شکل است. احتمالاً خود شما نیز بارها در خیال خود به دنیای کاملاً دیجیتالی یا یک دنیا با امکانات بیشتر فکر کرده‌اید. البته گاهی در هنگام تماشای فیلم‌های علمی‌-تخیلی مانند فیلم ماتریکس نیز، چنین افکاری به ذهن ما هجوم می‌آورند. به‌هرحال متاورس هم یکی از همین ایده‌های ذهنی برای بیشتر افراد بوده است.

به دلیل اینکه متاورس یک پروژه بسیار گسترده و بزرگ است، فکر کردن به عملی کردن آن چندان در بین انسان‌ها رایج نبود، تا اینکه فیس‌بوک با تغییر نام خود به متا، این تجربه را به صورت جدی به میدان بحث و بررسی کشاند. با تصور اینکه متاورس می‌تواند به‌زودی تحقق پیدا کند، تبدیل به یک مسئله‌ی مهم شده است!!

چرا «فیسبوک» به «متا» تغییر نام داد؟

مارک زاکربرگ (مالک فیسبوک و زیرمجموعه‌های آن) در تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱، رسماً نام پلتفرم اصلی خود یعنی فیسبوک «Facebook» را به متا «Meta» تغییر داد. این تغییر نام توسط بسیاری از رسانه‌ها، نهادها و افراد مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. دلایل بسیاری را می‌توان برای تصمیم زاکربرگ برای تغییر برندش در نظر گرفت که یکی از این دلایل به متاورس مربوط می‌شود. فیسبوک به عنوان یک شرکت مادر که اینستاگرام «Instagram»، واتس‌اپ «Whats App» و اوکلوس «Oculus» (شرکت تولید کننده هدست‌های واقعیت مجازی) را در اختیار دارد، می‌خواهد تا در پی این تغییر نام، کلیه مجموعه خود را برای پیش‌برد پروژه متاورس به کار بگیرد. البته تحقق متاورس، صرفاً توسط یک مجموعه نمی‌تواند صورت بگیرد. چراکه این پروژه بزرگ به زیرساخت‌های متنوعی برای اجرا نیاز دارد. تغییرنام فیسبوک باعث شد تا دیگر برندها نیز به فکر اجرای متاورس بیفتند که یکی از آن‌ شرکت‌ها مایکروسافت «Microsoft» است.

ادامه مقاله را در بخش دوم مقاله متاورس (Metaverse) چیست و چرا اهمیت دارد؟ مطالعه نمایید…